eigen lichaam
als zelfportret

 

Zelfportretten: portretten van de kunstenaar als model.

    

Van het lichaam

Ik ben niet mijn lichaam, maar mijn lichaam is wel mij. Dit gaat op voor mijn hele (complete) lichaam. Maar het geldt ook als ik niet compleet ben. Als ik een nier of een been zou missen, zou (de rest van) mijn lichaam nog steeds mij zijn. De vraag is of elk (klein, kleiner, kleinste) deel van mijn lichaam afzonderlijk ook voor het (gehele) mij staat.

johan lammerink I (zelfportret) / huid, haar, hoorn, plastic doosjes, vitrine met spiegel / 36x40x9cm / 2007
V - Vingernagels van 080900 / 140401 / 030102 / 140103 / 030704 / 120405 / 190106 / 010407
T - Teennagels van 211000 / 140401 / 030102 / 140103 / 021104 / 120405 / 230206 / 010407
H - Hoofdhaar van 250101 / 070506
B – Buikhaar van 280302
O – Opperhuid van 030800

johan lammerink II (zelfportret) / huid, haar, hoorn, plastic doosjes, presenteerdoos / 21,5x9x2,5cm / 2007
V - Vingernagels van 080900 / 140401 / 030102 / 140103 / 030704 / 120405 / 190106 / 010407
T - Teennagels van 211000 / 140401 / 030102 / 140103 / 021104 / 120405 / 230206 / 010407
H - Hoofdhaar van 250101 / 070506
B – Buikhaar van 280302
O – Opperhuid van 030800

In de context van kunst en kunstenaar zouden we deze huid, haar en nagels (potentiele) eerstegraads relieken of relikwieën kunnen noemen.Relieken of relikwieën zijn overblijfselen die binnen bepaalde religies vereerd worden. Binnen  de Rooms-Katholieke Kerk wordt een aantal relieken onderscheiden. Eerstegraads relieken zijn lichaamsdelen van de (overleden) persoon. 

Met het lichaam

Alleen zitten / video, oorspronkelijk: projectie met 2 projectoren en overvloeiende dia’s / 1991 / dia's ES

Wanneer een kunstenaar met een model werkt, is het doorgaans het model dat staat, ligt of zit terwijl de kunstenaar actief is met kijken, positioneren en vastleggen – kortom handelen.
Als de activiteit van de kunstenaar niet vooraf plaatsvindt maar het werk zelf is, dan heet de handeling een performance. Hierbij kunnen de rollen van kunstenaar en model eenvoudig samenvallen.
Bij Alleen zitten vindt er geen andere handeling plaats bij de kunstenaar/het model dan ‘zitten’. De enige actieve handeling is het verstrijken van de tijd, weergegeven door het bewegende water.

Tijd

Tijd - het is vreemd, het is vreemd mooi ook
nooit te zullen weten wat het is

en toch, hoeveel van wat er in ons leeft is ouder
dan wij, hoeveel daarvan zal ons overleven

zoals een pasgeboren kind kijkt alsof het kijkt
naar iets in zichzelf, iets ziet daar
wat het meekreeg

zoals Rembrandt kijkt op de laatste portretten
van zichzelf alsof hij ziet waar hij heengaat
een verte voorbij onze ogen

het is vreemd maar ook vreemd mooi te bedenken
dat ooit niemand meer zal weten
dat we hebben geleefd

te bedenken hoe nu we leven, hoe hier
maar ook hoe niets ons leven zou zijn zonder
de echo’s van de onbekende diepten in ons hoofd

niet de tijd gaat voorbij, maar jij, en ik
buiten onze gedachten is geen tijd

we stonden deze zomer op de rand van een dal
om ons heen alleen wind

(Rutger Kopland, verschenen in Over het verlangen naar een sigaret, uitgeverij Van Oorschot, 2001. Over dit gedicht verscheen een interview in het NRC)

 

1/29

2/29

3/29

4/29

5/29

6/29

7/29

8/29

9/29

10/29

11/29

12/29

13/29

14/29

15/29

16/29

17/29

18/29

19/29

20/29

21/29

22/29

23/29

24/29

25/29

26/29

27/29

28/29

29/29

Dia's gebruikt voor Alleen zitten / video, oorspronkelijk: projectie met 2 projectoren en overvloeiende dia’s / 1991 / dia's ES

Deze serie werd oorspronkelijk getoond met 2 projectoren, waardoor de dia’s langzaam in elkaar overvloeiden in het kalme en onvermijdelijke ritme van de branding.

 

Op het lichaam

Ik heb 3 jaar lang met veel plezier gewerkt voor de organisatie Mianzi/Miti in Iringa, Tanzania (Oost-Afrika). De Swahili woorden ‘Mianzi’ en ‘Miti’ betekenen ‘Bamboe’ en ‘Hout’. Het zijn de 2 belangrijkste lokale materialen waar de organisatie gebruik van maakte voor het aanleggen van dorpsdrinkwatervoorzieningen. Een van mijn taken was het zoeken naar de rechte en dikke bamboesoort Bambusa Vulgaris in de hoger gelegen bossen in het zuiden van Tanzania. Voor het lokaliseren van deze bamboesoort maakte ik gebruik van atlassen, kaarten en (stereo) luchtfoto’s.

Met Groeten uit Iringa (landschap) erken ik de indrukwekkende sporen die mijn werk en verblijf in Tanzania op mij hebben achtergelaten. Uit een van de gebruikte atlassen heb ik verschillende kaarten van bodemgesteldheden, gewassen, bevolkingsdichtheden en watergebruik in Tanzania gebruikt voor lijntekeningen. Iringa, mijn toenmalige woonplaats, is steeds het middelpunt van de geprojecteerde dia op mijn buik.

Kaartmaat van Iringa en omgeving, gebruikt voor Groeten uit Iringa (landschap)

1/36

urefu juu ya usawa wa bahari

2/36

mito

3/36

upelekeaji wa habari

4/36

nguvu ya kuvuta

5/36

hasa mvua ya kila mwaka

6/36

yamkini mvua ya kila mwaka

7/36

kukauka

8/36

tafauti ya kadiri ya yoto kila siku

9/36

jamii ya watu wa mahali fulani

10/36

udongo

11/36

yumhini ya kilimo

12/36

homa ya mbu

13/36

elimu ya mawe

14/36

mimea

15/36

miwitu

16/36

kahawa

17/36

ufuta na nyonyo

18/36

mpunga

19/36

tumbaku na pareto

20/36

ulezi

21/36

mahindi

22/36

karanga

23/36

mtama

24/36

kichocho

25/36

bustani kubwa

26/36

serekali

27/36

mibung'o

28/36

mafuta laini na stimu

29/36

mifugo

30/36

watu

31/36

maziwa dogo kwa samaki

32/36

mahali pa zamani za kale na historia

33/36

biashara

34/36

mafunzo

35/36

urahisi za dawa

36/36

maji

Lijntekeningen gebruikt voor Groeten uit Iringa (landschap) / projectie van dia’s op eigen lichaam / 1992